Hyperventilatie: het start in de hersenen
Wat heeft hyperventilatie met de hersenen te maken?
Het ganse probleem van hyperventilatie start eigenlijk in de hersenen. De hersenen dirigeren onder andere de manier van ademhalen. Afhankelijk van de zuurgraad van het bloed doen de hersenen ons vlugger of trager ademen. Stel dat je een krachtinspanning doet, dan is er meer zuurstof nodig. De hersenen vangen dit op door je vlugger en dieper te doen ademen. Het is maar best dat de hersenen dit doen want ons lichaam heeft op dat moment meer zuurstof nodig. Daalt de zuurgraad in het bloed omdat we in rust zijn bijvoorbeeld, dan zullen de hersenen ons aanmanen om trager te gaan ademen. Met andere woorden: de hersenen regelen ons ademhalingssysteem volgens de behoeften van ons lichaam.
Hyperventilatie ontstaat als de hersenen het dirigeren kwijt geraken
Soms geraken de hersenen echter de controle over ons ademhalingssysteem kwijt en dan kan er een aanval van hyperventilatie ontstaan. Stel dat je een afspraak hebt om je zoontje op tijd af te halen in de crèche. Je belandt echter in een monsterfile en bent daarbij nog je mobieltje vergeten. Je kan dus niemand verwittigen. Op zo’n moment zou het kunnen dat je onnodig snel begint te ademen. Onnodig, want je levert geen fysieke inspanning. Toch adem je snel omdat je nerveus bent. Op die manier geraakt de balans tussen zuurstof en koolzuurgas verstoord in het bloed. Het gevolg is dat je hersenen je willen verwittigen dat je fout bezig bent. Zij hebben hiervoor maar één mogelijkheid: een aanval van hyperventilatie doen ontstaan.
Wat er bij een aanval van hyperventilatie gebeurt, is zeer beangstigend maar totaal ongevaarlijk. Je hebt het gevoel alsof er een olifant op je borstkas staat. Je hebt ook het gevoel dat je in ademnood verkeert en je hart gaat wild tekeer. Alles lijkt er eigenlijk op alsof je een hartaanval hebt.
Hoe hyperventilatie aanpakken en de hersenen terug het stuur doen overnemen?
Bij een acute aanval van hyperventilatie komt het er op aan dat de hersenen het commando over je ademhaling zo vlug mogelijk opnieuw overnemen. Dit kan je best doen door het verstoorde evenwicht tussen zuurstof en koolzuurgas te doen herstellen. Eerst en vooral kan men proberen om de hyperventilant rustig te doen ademen.
Een goed trucje hiervoor is de persoon laten in- en uitademen via een rubber slangetje. Een stukje tuinslang van 20 cm bijvoorbeeld, is ideaal. Als de persoon met hyperventilatie zo ademt, zal de ademhaling automatisch rustiger verlopen. Het is echter niet zo vanzelfsprekend om een paniekerig persoon met hyperventilatie er toe te overtuigen om door een darmpje te ademen. ook het in- en uitademen in een plastic zakje kan soelaas brengen. Maar ook dit is niet zo evident voor iemand die zich in een paniektoestand bevindt. Laat de patiënt nooit deze dingen doen zonder er met hem/haar over te praten of zonder de toestemming van de patiënt.